W dzisiejszym wpisie chciałbym pokrótce omówić problematykę uprawnień przysługujących pasażerom linii lotniczych, którzy doświadczyli rozmaitych utrudnień w trakcie podróży , takich jak znaczne opóźnienie, czy odwołanie lotu. Podstawą prawną roszczeń odszkodowawczych z tego tytułu są przepisy unijne – tj. rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. Trzeba pamiętać, że przepisy te stosowane są przez polskie sądy bezpośrednio, bez konieczności sięgania do regulacji krajowych. Co prawda z samego rozporządzenia wynika, że odszkodowanie należy się w przypadku odwołania lotu, jednak na podstawie utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości UE uznaje się, że rekompensata przysługuje także w przypadku znacznego opóźnienia lotu.
Rozważając zakres stosowania przepisów i przysługiwania pasażerom prawa do odszkodowania trzeba wskazać, że obejmuje ono wszystkie loty rozpoczynające się na lotniskach państw Unii Europejskiej, niezależnie od tego, w jakim państwie zarejestrowany jest przewoźnik. Jeśli natomiast samolot rozpoczyna lot z lotniska spoza Unii, a kończy w UE, dla zastosowania rozporządzenia decydujący jest fakt zarejestrowania linii lotniczej w państwie członkowskim UE.
Wysokość odszkodowania przysługującego pasażerom odwołanych lub opóźnionych lotów zależna jest od dwóch czynników. Po pierwsze, jest to długość trasy danego połączenia, a po drugie wielkość opóźnienia liczona w godzinach, przy czym chodzi tu o opóźnienie, z jakim samolot dotarł do miejsca docelowego. Należy podkreślić, że roszczenie o odszkodowanie przysługuje pasażerowi dopiero w przypadku opóźnienia powyżej trzech godzin.
Jeśli chodzi o konkretne kwoty, które mogą przysługiwać w ramach rekompensaty, wynoszą one od 250 euro w przypadku lotów najmniej opóźnionych i z najkrótszą przewidzianą trasą, do 600 euro w razie znacznej odległości podróży oraz wielogodzinnych opóźnień.
Kolejnym elementem mającym wpływ na prawo do odszkodowania jest przyczyna odwołania bądź opóźnienia lotu. Nie zawsze bowiem wynika to z winy przewoźnika. Generalnie ujmując, linie lotnicze nie odpowiadają za utrudnienia wynikające z nadzwyczajnych okoliczności. Chodzi więc o wszelkie kwestie, na które przewoźnik nie ma realnego wpływu, takie jak trudne warunki pogodowe czy strajki. Pamiętać trzeba, że problemy wynikające z kwestii technicznych najczęściej nie będą możliwe do zakwalifikowania ich jako „nadzwyczajne okoliczności”. Niezależnie jednak od braku prawa do odszkodowania w razie odwołania lotu z powodu okoliczności niezależnych od przewoźnika, powinien on zapewnić klientowi zwrot kosztów biletu, transport alternatywny bądź transport w innym dogodnym terminie. Warto również wspomnieć, że odszkodowanie za odwołany lot nie będzie przysługiwało, jeśli linie lotnicze poinformują pasażerów o tym fakcie z co najmniej czternastodniowym wyprzedzeniem.
Na marginesie wypada jeszcze wspomnieć, że pod koniec 2014 r. w Polsce przyjęto analogiczne regulacje dotyczące uprawnień pasażerów linii kolejowych, przysługujących m.in. w przypadku znacznych opóźnień pociągów. Nie są to jednak przepisy identyczne, dlatego warto do tematu wrócić następnym razem.
