Czy metoda kija i marchewki jest skuteczna? Podobno nie na dłuższą metę. Ostatnio okazało się jednak, że całkiem sprawnie korzystają z niej producenci marchwi. Nic dziwnego, przecież znają się na marchewkach jak mało kto? Nie do końca, bo w tym przypadku plantatorzy nie skorzystali z metody marchewki, a metody kija i to kija prawnego.
Rolnikom tym udało się to, co nie udało się wcześniej producentom jabłek, mleka, buraków cukrowych czy masła. Otóż, uruchomili oni i przeprowadzili z pozytywnym dla siebie skutkiem procedurę przeciwdziałania nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej przed Prezesem UOKiK.
Oto jak wyglądała cała historia: producenci marchwi zawierali umowy kontraktacji ze spółką Cykoria S.A. W umowach tych zawarte był m.in. następujące postanowienia: spółka zobowiązywała się do odbioru marchwi do końca maja, jednak o konkretnym terminie i miejscu dostawy mogła poinformować kontrahentów dopiero na 3 dni przed odbiorem produktów. Spółka zastrzegała sobie prawo do zapłaty za towar w ciągu 60 dni od jego dostarczenia lub otrzymania faktury (przepisy przewidują 30 dniowy termin zapłaty, z możliwością przedłużenia go do 60 dni). Dodatkowo w umowie kontraktacji znajdował się zapis o przekazywaniu części wynagrodzenia rolników na składkę dla Związku Producentów Cykorii Przemysłowej Warzyw.
Rolnicy zgłaszali Prezesowi UOKiK powyższe zastrzeżenia umowne jako nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, w związku z czym organ postanowił wszcząć postępowanie w tej sprawie. Już następnego dnia po podjęciu działań przez organ Cykoria S.A. sama zobowiązała się do zmiany opisanych wyżej postanowień umownych. Prezes Urzędu przyjął zobowiązanie spółki, po czym 5 marca 2018 r. wydał pierwszą, historyczną decyzję na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, w której nałożył na spółkę obowiązek wykonania złożonego zobowiązania, uznając ustalone fakty za uprawdopodobnienie nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez spółkę.
Wyżej wymieniona decyzja niewątpliwie zasługuje na uwagę. Została wydana na prawie 9 miesięcy od wejścia w życie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej. Do tego czasu wiele osób przestało już oczekiwać, że ustawa znajdzie kiedykolwiek zastosowanie. Zwłaszcza przy uwzględnieniu użytych w niej licznych określeń nieostrych utrudniających jej stosowanie. Decyzja Prezesa UOKiK z 5 marca 2018 r. daje jednak nadzieję na rozpoczęcie jej egzekwowania. Dlatego też w kolejnych wpisach postaram się przybliżyć czym w ogóle jest nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, jakich umów dotyczy i jakie środki przyznaje ww. ustawa Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
