W konsekwencji wejścia w życie ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy -Prawo łowieckie i niektórych innych ustaw, od 1 kwietnia 2018 r. obowiązuje nowa procedura dochodzenia roszczeń ze szkód łowieckich, za które odpowiedzialni są zarządcy albo dzierżawcy obwodu łowieckiego (szkody wyrządzone przez dziki, sarny, łosie, jelenie, daniele w uprawach i płodach rolnych oraz szkody wyrządzone przy wykonywaniu polowania). Od 1 kwietnia 2018 r. szacowania wyżej wspomnianych szkód nie dokonują wyłącznie zarządcy lub dzierżawcy obwodu łowieckiego, a zespoły, w których skład wchodzą:
1) przedstawiciel gminy właściwej ze względu na miejsce wystąpienia szkody (zgodnie z rozwiązaniem przyjętym przez ustawę powinni to być sołtysi jako przedstawiciele organów wykonawczych jednostek pomocniczych gmin).
2) przedstawiciel zarządcy albo dzierżawcy obwodu łowieckiego,
3) właściciel albo posiadacz gruntów rolnych na terenie których wystąpiła szkoda.
W celu przeprowadzenia oszacowania szkód właściciel lub posiadacz gruntu na którym wystąpiła szkoda, w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania szkód, powinien złożyć wniosek do organu wykonawczego gminy (odpowiednio wójta, burmistrza, prezydenta miasta). Wniosek ten powinien zawierać w szczególności:
1) imię i nazwisko albo nazwę, adres miejsca zamieszkania albo adres i siedzibę oraz nr telefonu właściciela albo posiadacza gruntów rolnych,
2) wskazanie miejsca wystąpienia szkody;
3) wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego.
Samo szacowanie szkody składa się z dwóch czynności: oględzin oraz szacowania ostatecznego. Modelowo, powinny mieć miejsce obie czynności, natomiast w pewnych przypadkach dokonać można jedynie szacowania ostatecznego: gdy szkody zostały wyrządzone w płodach rolnych, zostały wyrządzone przez dziki na łąkach lub pastwiskach lub gdy zostały wyrządzone w uprawach jeżeli szkoda została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie.
Nie wchodząc w dokładny przebieg oględzin i szacowania ostatecznego, należy stwierdzić, że oględziny są częścią procesu szacowania szkody dokonywaną niezwłocznie po wpłynięciu wniosku o szacowanie do organu wykonawczego gminy (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), jednak nie później niż 7 dni od tego momentu. Natomiast szacowanie ostateczne ma miejsce bezpośrednio przed sprzętem uprawy – najpóźniej w dniu sprzętu. W celu dokonania szacowania ostatecznego właściciel albo posiadacz gruntu musi powiadomić o zamiarze sprzętu uprawy organ wykonawczy gminy najpóźniej na 7 dni przed planowanym sprzętem. O ostatecznym terminie oględzin oraz szacowania członkowie zespołu są informowani na 3 dni po wpłynięciu, odpowiednio wniosku o szacowanie lub informacji o planowanym sprzęcie. Po obu tych czynnościach sporządzany jest protokół, do którego członkowie zespołu mogą złożyć zastrzeżenia z uzasadnieniem.
Wysokość odszkodowania za szkody łowieckie ustala się dopiero w trakcie szacowania ostatecznego. Wypłaty odszkodowania dokonuje dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu z szacowania ostatecznego.
Ustalenie wysokości odszkodowania przez zespół szacujący nie ma jednak charakteru ostatecznego. Niezadowolonemu z jego wysokości właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych oraz dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego przysługuje odwołanie do nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego ze względu na wystąpienie szkody. Termin na wniesienie takiego odwołania wyznaczony został na 7 dni od dnia podpisania protokołu przez danego członka zespołu. Co ciekawe, ustawodawca przyznał prawo odwołania nie tylko od protokołu szacowania ostatecznego, ale również protokołu oględzin.
W wyniku wniesienia odwołania nadleśniczy nie później niż w ciągu 7 dni od jego otrzymania przeprowadza, odpowiednio, oględziny lub oszacowanie ostateczne, z którego sporządza protokół (jednak nawet jeśli nadleśniczy ponownie przeprowadzał oszacowanie ostateczne nie zamieszcza się w nim wysokości odszkodowania). Na wniosek członka zespołu szacującego w oględzinach lub oszacowaniu może wziąć udział również przedstawiciel izby rolniczej, którego opinię dołącza się do protokołu.
Po ponownym przeprowadzeniu szacowania ostatecznego przez nadleśniczego, ten w drodze decyzji, biorąc pod uwagę wcześniejsze, doręczone mu protokoły oględzin i szacowania ostatecznego, ustala wysokość odszkodowania. Decyzja ta jest wydawana w ciągu 14 dni od otrzymania protokołów i ma charakter ostateczny (nie przysługuje od niej odwołanie do organu wyższego rzędu).
Wypłata odszkodowania powinna nastąpić ze środków dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia.
Niezadowolony z decyzji nadleśniczego właściciel albo posiadacz gruntu rolnego lub dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego może w terminie 3 miesięcy od doręczenia decyzji wnieść do sądu powództwo o ustalenie prawidłowej wysokości odszkodowania.
Dokonując kolejnego podsumowania całego procesu dochodzenia szkód łowieckich należy stwierdzić, że modelowo powinien on wyglądać w następujący sposób: w pierwszej kolejności 3 osobowy zespół dokonuje oględzin wyrządzonych szkód, następnie dokonuje szacowania ostatecznego, po którym ustala wysokość odszkodowania. Gdy któraś ze stron nie będzie zadowolona z wyników prac zespołu, może wnieść odwołanie do właściwego nadleśniczego, który przeprowadza kolejne oględziny lub szacowanie ostateczne, po czym wydaje decyzję o wysokości odszkodowania. Jeśli któraś ze stron nadal nie będzie zadowolona z ostatecznego rozstrzygnięcia może skierować powództwo do sądu w celu ustalenia wysokości należnego odszkodowania.
W ten sposób kształtuje się procedura dochodzenia odszkodowania za szkody łowieckie od 1 kwietnia 2018 r. Zaznaczyć należy, że mimo 3 miesięcy obowiązywania, budzi ona wiele wątpliwości interpretacyjnych. Szczególnie trudnym wydaje się problem alternatywnego stosowania procedury cywilnej jako sposobu dochodzenia odszkodowania za szkody łowieckie. Tym tematem zajmę się w moim następnym wpisie.
