Ilekroć sportowiec zostanie ukarany dyscyplinarnie przez właściwy dla niego polski związek sportowy lub przez wojewódzki / okręgowy związek w danej dyscyplinie sportu powstaje pytanie co dalej robić? Oczywiście jeśli jest to decyzja / orzeczenie organu pierwszej instancji, to po rozważeniu argumentów i szans powodzenia można złożyć odwołanie do organu drugiej instancji. Jeśli takie odwołanie zostanie oddalone, to zostaje jeszcze skarga kasacyjna do związku, o ile taką przewidują przepisy, a o ile nie, a także po oddaleniu takiej skargi można składać skargę do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy PKOl lub do CAS w Lozannie w zależności od kognicji tych organów.
A co jeśli nie ma już możliwości odwołania i decyzja jest prawomocna. Czy taką karę można – mówiąc kolokwialnie – „skrócić”, „anulować”? Można próbować, o ile taką instytucję przewidują przepisy prawa związkowego. Patrząc na przykład na przepisy związkowe z dyscypliny piłki nożnej w Polsce i Regulamin Dyscyplinarny Polskiego Związku Piłki Nożnej (dalej: RD PZPN), to w art. 165 RD PZPN została zapisana instytucja Zawieszenia i darowania prawomocnej kary dyscyplinarnej.
Jest to środek nadzwyczajny, bowiem odnosi się on już do ostatecznych i prawomocnych decyzji związkowych organów dyscyplinarnych. Właściwość organów dyscyplinarnych I instancji w polskiej piłce nożnej została określona w art. 121 RD PZPN i nie ma już co tutaj się powtarzać, a kto jest zainteresowany nią, to zajrzy do Regulaminu Dyscyplinarnego. Podobnie jest w przypadku organów II instancji. Przepis art. 122 §1 RD PZPN reguluje, które organy dyscyplinarne i w jakich przypadkach są organami dyscyplinarnymi właściwymi do orzekania w II instancji w sprawach odwołań od orzeczeń organów I instancji.
Wniosek taki składa się zgodnie z art. 165 §1 RD PZPN, do organu dyscyplinarnego, który wydał prawomocną decyzję. Czyli jeśli był to organ II instancji (np. Najwyższa Komisja Odwoławcza Polskiego Związku Piłki Nożnej lub związkowa komisja odwoławcza wojewódzkiego związku piłki nożnej), to do tego organu II instancji, a jeśli był to organ I instancji (np. Komisja Ligi Ekstraklasy S.A., Komisja Dyscyplinarna PZPN, komisja dyscyplinarna właściwego wojewódzkiego związku piłki nożnej) to do tego organu I instancji.
Uprawnionym do złożenia wniosku jest ukarany podmiot (np. zawodnik, trener, działacz, klub, itp.), ale nie tylko. Taki wniosek złożyć może także:
- Rzecznik Ochrony Prawa Związkowego,
- Rzecznik Dyscyplinarny,
- lub Zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Doniosłe znaczenie ma też przesłanka „szczególnie uzasadnionego przypadku” ujęta w art. 165 §1 RD PZPN. Bowiem tylko w takim przypadku, na wniosek uprawnionego podmiotu, organ dyscyplinarny, który wydał prawomocną decyzję, może zawiesić wykonanie lub darować prawomocnie orzeczoną karę dyscyplinarną. Od rozstrzygnięcia organu w tym przedmiocie odwołanie nie przysługuje (art. 165 §1 RD PZPN).
Kolejne ważne „obostrzenie” zostało zawarte w §2, zgodnie z którym zawieszenie lub darowanie kary dyscyplinarnej, w przypadku wniosku złożonego przez ukarany podmiot, nie może nastąpić wcześniej, niż po wykonaniu połowy kary. Zatem, a contrario wynika z tego w przypadku wniosku złożonego przez Rzecznika Ochrony Prawa Związkowego, Rzecznika Dyscyplinarnego lub Zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej nie ma tego wymogu „wykonania połowy kary”.
Dla przykładu, jeśli wniosek składa zawodnik ukarany karą 5 meczów dyskwalifikacji za niesportowe zachowanie (czerwona kartka), to może złożyć po upływie 3 meczów i wówczas organ zastanawia się nad tym 4-tym i 5-tym meczem. W takich przypadkach konieczne jest szybkie działanie i to po stronie składającego wniosek, jak i po stronie organu. Składający wniosek podmiot uprawniony musi mieć świadomość, że kalendarz rozgrywek na niego „nie poczeka” i mecz nie zostanie przełożony na inny termin. Co innego w przypadkach dyskwalifikacji czasowych i składaniu wniosku po upływie połowy kary. Tam nie ma terminu, a wniosek można złożyć w każdej chwili po spełnieniu przesłanki wykonania połowy kary.
Istotne znaczenie mają też przepisy §3 i 4. Zgodnie z art. 165 §3 RD PZPN, zawieszenie wykonania prawomocnej kary dyscyplinarnej może nastąpić na okres próby nie krótszy niż 6 miesięcy i nie dłuższy niż 5 lat i może być połączone z nałożeniem na ukaranego obowiązków. Z kolei, zgodnie z §4, w przypadku nie wykonania obowiązków lub popełnienia w okresie próby podobnego przewinienia dyscyplinarnego, zawieszona kara podlega wykonaniu. Zatem nie tylko popełnienie podobnego czynu powoduje „odwieszenie kary”, ale także niewykonanie obowiązków, które organ nałożył.
Dla porównania, zawieszenie wykonania kary, „w normalnych warunkach”, czyli w postępowaniu dyscyplinarnym, którego zwieńczeniem będzie orzeczenie okres próby przy zawieszeniu wykonania kary wynosi od 6 miesięcy do 3 lat, a nie do pięciu (art. 46 RD PZPN).
Art. 46
Zawieszenie wykonania kary dyscyplinarnej
§ 1. Wykonanie kary zasadniczej:
a) dyskwalifikacji określoną liczbą meczów lub dyskwalifikacji czasowej,
b) kary pieniężnej,
c) zakazu rozgrywania w określonym czasie lub określonej liczby meczów z udziałem publiczności, na części lub całym obiekcie sportowym w miejscowości będącej siedzibą klubu,
d) zakazu rozgrywania w określonym czasie lub określonej liczby meczów na obiektach sportowych w miejscowości będącej siedzibą klubu,
e) zakaz wyjazdów zorganizowanych grup kibiców na mecze piłkarskie,
f) zakazu rozgrywania meczu na określonym stadionie,
g) zakazu dokonywania transferów do klubu,
h) czasowego zakazu udziału we wszelkiej działalności związanej z piłką nożną,
i) zawieszenia licencji, orzeczonej na czas oznaczony,
j) pozbawienia licencji
- można zawiesić w całości lub części na okres próby, nie krótszy niż 6 miesięcy i nie dłuższy niż 3 lata, jeżeli przemawiają za tym istotne okoliczności łagodzące.
W „normalnym trybie”, mamy przesłankę istotnych okoliczności łagodzących, a w przypadku stosowania tego nadzwyczajnego środka z art. 165 RD PZPN, kluczowe jest spełnienie przesłanki szczególnie uzasadnionego przypadku.
Zatem tutaj w przypadku mechanizmu uregulowanego w art. 165 RD PZPN, o którym dzisiaj piszemy, organ nie bierze pod uwagę tych istotnych okoliczności łagodzących co przy zawieszeniu wykonania określonej kary z art. 46 RD PZPN. Nie ma też mowy o okolicznościach, na których bazuje organ II instancji rozpatrujący odwołanie, czyli okolicznościach sprzed popełnienia czynu, o „historii dyscyplinarnej zawodnika”.
Organ dyscyplinarny, rozpatrując wniosek o zawieszenie i darowanie prawomocnej kary dyscyplinarnej nie bierze też pod uwagę, tego co należy brać w „zwykłym” postępowaniu dyscyplinarnym czyli np. przeprosin, skruchy, żalu obwinionego za jego czyn, a także kwestii czy obwiniony rokuje na przyszłość, np. czy zawieszenie kary. Liczą się tylko nowe okoliczności, które nastąpiły dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania. Nie ma tutaj mowy o okolicznościach sprzed popełnienia czynu, okolicznościach z chwili popełnienia czynu, a także okolicznościach, które nastąpiły między popełnieniem przez obwinionego czynu, a prawomocnym zakończeniem postępowania i to również o takich okolicznościach, które były znane podczas prowadzonego postępowania, a niezależnie od przyczyn nie zostały w tym postępowaniu ujawnione.
Jeżeli wniosek został złożony przez ukarany podmiot, a rozstrzygniecie organu dyscyplinarnego było zgodne z tym wnioskiem, uzasadnienia nie sporządza się (art. 165 §5 RD PZPN). W każdym innym przypadku, uzasadnienie jest sporządzane przez organ rozpoznający wniosek.
