Świat sportu nie pozostaje obojętny na rozgrywającą się na naszych oczach tragedię wojny w Ukrainie. W obliczu spływających na Rosję coraz bardziej dotkliwych, również tych sportowych sankcji, swoje stanowisko zaprezentował Międzynarodowy Komitet Olimpijski. W ogłoszonym 28 lutego 2022 roku oświadczeniu MKOl wydał jasne wytyczne dotyczące usankcjonowania sportowej sytuacji Rosji i Białorusi[1]. Celem jest wykluczenie Rosji i wspierającej ją Białorusi ze sportowego życia.
Z zaprezentowanego stanowiska wynika z jednej strony pełna świadomość MKOl tego, że ideą Ruchu Olimpijskiego jest podejmowanie działań na rzecz przyczyniania się do pokoju poprzez sport i jednoczenie świata w duchu pokojowej rywalizacji ponad wszelkimi podziałami czy politycznymi sporami. Naczelną dewizą imprez sportowych w jego ramach jest także łączenie sportowców ze wszystkich krajów, również będących w stanie konfliktu, a czasem nawet wojny. Jednocześnie założeniem Ruchu Olimpijskiego zjednoczonego w swoim poczuciu sprawiedliwości jest to by nie karać sportowców za decyzje rządu, jeśli nie uczestniczą w nich aktywnie i nie ponoszą za te decyzje odpowiedzialności. Chodzi przecież o zapewnienie uczciwej rywalizacji dla wszystkich bez jakichkolwiek przejawów dyskryminacji.
Z drugiej jednak strony, MKOl zdaje sobie sprawę z dylematu przed jakim został postawiony w zaistniałej sytuacji i trudności jego rozwiązania. Umożliwienie sportowcom z Rosji i Białorusi dalszego uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym byłoby nie do pogodzenia z brakiem takiej możliwości dla wielu zawodników z Ukrainy, pozbawionych realnych szans na rywalizację, do tego często zaangażowanych w obronę swojego kraju.
Wyrazem tego dylematu są następujące decyzje podjęte przez MKOl:
- MKOl zaleca, aby międzynarodowe federacje sportowe i organizatorzy imprez sportowych nie zapraszali ani nie zezwalali na udział rosyjskich i białoruskich sportowców i urzędników w zawodach międzynarodowych. Podjęcie tej decyzji podyktowane jest ochroną integralności światowych zawodów sportowych oraz wszystkich uczestników.
- W sytuacji jednak, gdy brak zezwolenia na udział rosyjskich i białoruskich sportowców nie będzie możliwy ze względów organizacyjnych lub prawnych, MKOl stanowczo wzywa międzynarodowe federacje sportowe i organizatorów wydarzeń sportowych na całym świecie, aby zrobili wszystko, co w ich mocy, aby zagwarantować, że żaden sportowiec lub urzędnik sportowy z Rosji lub Białorusi nie będzie mógł wziąć udziału pod nazwą Rosja lub Białoruś. Zawodnicy z Rosji lub Białorusi, startujący zarówno indywidualnie, jak i drużynowo powinni być akceptowani wyłącznie jako neutralni sportowcy lub neutralne drużyny. Dodatkowo, nie należy eksponować symboli narodowych, barw, flag ani hymnów tych krajów. Jeśli natomiast spełnienie powyższego wezwania nie było możliwe z uwagi na wyjątkowe okoliczności, MKOl pozostawia właściwej organizacji możliwość znalezienia własnego sposobu na skuteczne rozwiązanie tego dylematu.
- MKOl podtrzymuje pilne zalecenie wydane 25 lutego 2022 r., aby nie organizować żadnych wydarzeń sportowych w Rosji i na Białorusi.
- Mając na uwadze nadzwyczajne okoliczności i niezwykle poważne pogwałcenie rozejmu olimpijskiego MKOl zadecydował o odebraniu Orderu Olimpijskiego następującym osobom: Władimir Putin (prezydent Federacji Rosyjskiej), Dmitrij Czernyszenko (wicepremier), Dmitrij Kozak (zastępca szefa Sztabu Biura Wykonawczego Prezydenta).
Niezależnie od powyższych decyzji MKOl świat sportu już reaguje. Rosja została wykluczona z baraży do tegorocznych piłkarskich Mistrzostw Świata w Katarze, których pierwsze spotkanie z reprezentacją Polski miało odbyć się właśnie w Rosji. Ponadto, decyzją Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej Rosja została także pozbawiona prawa organizacji Mistrzostw Świata w siatkówce, również w tym roku.
MKOl zauważa też i docenia liczne apele o pokój ze strony sportowców, działaczy sportowych i członków światowej społeczności olimpijskiej. Te głosy są teraz bardzo istotne i z pewnością nie pozostają bez echa.
Ponadto, jak czytamy w oświadczeniu: „MKOl potwierdza swoją pełną solidarność z Ukraińską Wspólnotą Olimpijską. Są w naszych sercach i myślach. MKOl zobowiązuje się do kontynuowania i wzmacniania wysiłków na rzecz pomocy humanitarnej.” Za słowami MKOl idą również czyny. Do życia powołano bowiem tzw. fundusz solidarności dla Ukrainy. Ma on stanowić dodatkowe wsparcie dla ukraińskich sportowców i ich rodzin.
Z komunikatu wynika również, że MKOl być może nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. MKOl zapewnia, że w dalszym ciągu ściśle monitoruje sytuację, a jego dalsze zalecenia i ewentualnie podejmowane środki mogą być uzależnione od przyszłego rozwoju wydarzeń.
Oczywiste jest, że w sytuacji, w której obecnie wszyscy się znajdujemy, sport schodzi na dalszy plan. W tej chwili są rzeczy daleko ważniejsze. Nie zapominajmy jednak o globalnej misji i roli sportu. W swoim społecznym, światowym wymiarze sport również poprzez wywieranie presji na Rosję i Białoruś może okazać się ważną cegiełką dla przywrócenia pokoju. Coraz większego znaczenia nabiera przy tym przytoczone w oświadczeniu jeszcze raz wezwanie Prezydenta MKOl Thomasa Bacha „Daj szansę pokojowi”.
[1] https://olympics.com/ioc/news/ioc-eb-recommends-no-participation-of-russian-and-belarusian-athletes-and-officials (dostęp z dnia 01.03.2022 r.)
