Z dniem 1 stycznia w czołowych ligach Europy nastąpiło otwarcie okienka transferowego. Codziennie możemy zatem przeczytać już potwierdzone transfery (np. Ferrana Torresa do Barcelony) lub mnożące się w niesamowitym tempie plotki transferowe jak np. sagi z udziałem Ousmane’a Dembele czy Kyliana Mbappe. Otwarcie okienka transferowego to również dobra okazja by przybliżyć Państwu przepisy, które regulują funkcjonowanie tego bodajże najbardziej fascynującego okresu towarzyszącego każdemu sezonowi.
Regulacje i zasady dotyczące transferów zawodników zawarte są w Regulaminie FIFA w Sprawie Statusu i Transferu Zawodników. Zgodnie z art. 1 ust. 2 i 3 Regulaminu Związki są odpowiedzialne za stworzenie regulacji prawnych dotyczących transferów pomiędzy klubami zrzeszonymi w tej samej federacji. Powyższa autonomia związków jest jednak ograniczona podstawowymi zasadami Regulaminu, które muszą być zawsze przestrzegane, a w szczególności przepisami, które są wiążące na szczeblu krajowym i muszą być ujęte bez modyfikacji w regulaminie związku. Ponadto związki zobligowane są do wprowadzenia dodatkowych środków, które zapewnią ochronę ciągłości umów- w zakresie tworzenia regulacji w tym zakresie mają pełną swobodę, ważne jest by cel ich tworzenia narzucony przez Regulamin został zrealizowany. Art. 5 ust. 2 i 3 stanowi natomiast, iż zawodnik może być zarejestrowany jednocześnie tylko w jednym klubie. Zawodnicy mogą być zarejestrowani przez maksymalnie trzy kluby w ciągu okresu od 1 lipca do 30 czerwca roku kolejnego. W takim okresie zawodnik jest uprawniony do gry w Oficjalnych meczach jedynie w dwóch klubach. Zawodnicy mogą podlegać rejestracji tylko w ciągu jednego z dwóch corocznych Okresów rejestracyjnych (okienek transferowych) ustalanych przez stosowny Związek. Jako wyjątek od powyższej zasady, Zawodowiec, którego umowa wygasa przed końcem Okresu rejestracyjnego, może zostać zarejestrowany poza Okresem rejestracyjnym. Pierwszy Okres rejestracyjny rozpoczyna się po zakończeniu Sezonu i zwykle kończy się przed rozpoczęciem nowego Sezonu. Taki okres nie może trwać dłużej niż dwanaście tygodni. Drugi Okres rejestracyjny zwykle przypada w środku Sezonu i nie może trwać dłużej niż cztery tygodnie. Informacje o dwóch Okresach rejestracyjnych na Sezon zostaną przekazane FIFA na co najmniej 12 miesięcy przed ich wejściem w życie (art. 6 ust. 1 i 2)
Warto zwrócić uwagę na art. 7 i 9 Regulaminu, które wprowadzają instytucje Paszportu zawodnika oraz tzw. Certyfikatu międzynarodowego transferu (tzw. ITC). Paszport zawodnika to dokument, który ma pomóc związkom i klubom przy ustalaniu historii sportowej zawodnika. W paszporcie wymienione są wszystkie kluby, w których zawodnik był zarejestrowany od sezonu, w którym ukończył 12. rok życia. Te informacje mają kluczowe znaczenie podczas obliczania rekompensaty za szkolenie i składki z tytułu mechanizmu solidarności, które są należne klubom, które zainwestowały w szkolenie zawodnika. Rekompensata za szkolenie podlega wypłacie na rzecz klubu szkolącego/klubów szkolących zawodnika: kiedy zawodnik podpisuje swą pierwszą umowę jako Zawodowiec i przy każdym transferze Zawodowca do końca Sezonu, w ciągu którego ukończy 23. rok życia. Zobowiązanie do wypłaty Rekompensaty za szkolenie powstaje bez względu, czy transfer ma miejsce w trakcie czy po zakończeniu okresu obowiązywania umowy zawodnika (art. 20). Mechanizm solidarności polega natomiast na tym, iż każdy klub, który przyczynił się do jego kształcenia i szkolenia, otrzyma proporcjonalną część rekompensaty wypłacanej na rzecz jego poprzedniego klubu (solidarny wkład).
W ITC zawarte jest oświadczenie, iż piłkarz, na rzecz którego ten dokument wystawiono, ma pełną swobodę gry w danym związku poczynając od określonej daty. ITC jest wypełniany przez związek, w którym zawodnik był uprzednio zarejestrowany (art. 9).
Przepisy dotyczące samej procedury transferu zawodnika zawarte są natomiast w Aneksie nr 3 do Regulaminu FIFA w Sprawie Statusu i Transferu Zawodników. Zgodnie z podstawowymi zasadami wyrażonymi w art. 1 Każdy zawodnik zarejestrowany w klubie należącym do jednego Związku nie jest uprawniony do gry w klubie należącym do innego Związku, chyba że ITC zostanie wydany przez poprzedni związek i przekazany nowemu związkowi zgodnie z przepisami aneksu. Wykorzystaniu podlegają wówczas specjalne formularze dostarczone przez FIFA lub formularze o podobnym brzmieniu. W przypadku Zawodowców Związek wydający ITC dołączy do niego także kopię paszportu zawodnika.
Gdy już dojdzie do transferu zawodnika klub, który chce go zatrudnić , musi w pierwszej kolejności skontaktować się z federacją, do której klub ten przynależy i zawnioskować o zarejestrowanie danego zawodnika. W tym celu należy załączyć kopię umowy o pracę zawartej z zawodnikiem. Jeżeli zawodnik był zarejestrowany w klubie zrzeszonym w związku innym niż ten, który chce zarejestrować zawodnika, to należy wszcząć międzynarodową procedurę rejestracyjną. Nowy związek musi skontaktować się ze związkiem, do którego przynależy klub, w którym zawodnik dotychczas grał, i złożyć wniosek o wydanie ITC dla tego zawodnika. Ostatnim terminem, w jakim nowy związek może złożyć wniosek o wydanie ITC, jest ostatni dzień okresu rejestracyjnego (okienka transferowego) nowego związku. Jeśli wniosek o ITC zostanie złożony w tym terminie, zawodnik może być zarejestrowany dla nowego klubu nawet jeśli ITC zostanie otrzymany przez nowy związek po upływie okresu rejestracyjnego. Po otrzymaniu ITC przez nowy związek i zarejestrowaniu zawodnika przez ten związek zgodnie z jego wewnętrznymi przepisami, zawodnik staje się uprawniony do gry dla nowego klubu. Związek, który otrzyma wniosek o wydanie ITC, niezwłocznie skontaktuje się ze swoim zrzeszonym klubem i danym zawodnikiem aby ustalić, czy umowa o pracę wygasła, czy strony wspólnie uzgodniły wcześniejsze rozwiązanie umowy lub czy nie doszło do sporu dotyczącego umowy. Dotychczasowy związek, w którym zawodnik był zarejestrowany ma obowiązek do odpowiedzi na złożony wniosek w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania- albo przez wydanie ITC albo przez odmowę jego wydania. Jeżeli dotychczasowy związek w ogóle nie zareaguje w ciągu 30 dni na wniosek o ITC skierowany przez potencjalny nowy związek, nowy związek będzie uprawniony do tymczasowego zarejestrowania zawodnika w swym zrzeszonym klubie. Tymczasowa rejestracja zawodnika w myśl niniejszego przepisu zyskuje charakter stały po upływie roku po złożeniu wniosku o ITC przez nowy związek. W tym czasie poprzedni może zakwestionować rejestrację zawodnika w nowym związku poprzez skontaktowanie się z Komitetem ds. Statusu Zawodników i przedstawienie własnych argumentów kwestionujących tę rejestrację wraz z wyjaśnieniem dlaczego nie zareagowano na wniosek o wydanie ITC po jego złożeniu.
ITC ma być obligatoryjnie przesłany w formie wydruku. Mając jednak na względzie kwestię odległości pomiędzy poszczególnymi związkami i krótkie terminy odbioru ITC, dokument ten można również przesłać telefaksem. Otrzymanie ITC telefaksem pozwoli nowemu związkowi tymczasowo zarejestrować zawodnika do czasu odbioru drukowanego oryginału ITC lub do końca sezonu, gdyż rejestracje tymczasowe stają się ostateczne na koniec sezonu. ITC ma być wydany przez poprzedni związek nowemu związkowi każdorazowo, gdy zawodnik i jego nowy klub uruchomią procedurę rejestracyjną z nowym związkiem.
