Nowatorski pomysł Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na ustalenie minimalnej stawki godzinowej ma zachęcić pracodawców do rezygnowania z zatrudniania pracowników przez zawieranie umów-zleceń na rzecz umów o pracę, choćby za minimalne wynagrodzenie. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. i są długo oczekiwaną reakcją na zalew rynku pracy tzw. umowami śmieciowymi.
Grupa osób, do której przepisy mają się odnosić, to osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia oraz świadczące usługi, w tym osoby samozatrudnione. Minimalna stawka ma wynosić 12 zł brutto, co oznacza, że pracownik może nawet osiągnąć wynagrodzenie w wysokości 2016 zł, przy ośmiogodzinnym dniu pracy. Stawka ta ma być corocznie waloryzowana. Ogólne założenia dają zatem szansę na stworzenie warunków pracy bardziej opłacalnych niż przy zatrudnieniu na umowę o pracę przy minimalnym wynagrodzeniu, ponieważ pracownik ma zapewnione składki z tym, że musi zrezygnować m.in. z płatnego urlopu.
Zaproponowane zmiany mogą jednak budzić kontrowersje. Zastrzeżenia zgłaszają obie zainteresowane strony, zarówno związki pracownicze jak i pracodawców. Ci pierwsi podnoszą, że stawka 12 zł jest zbyt niska w obliczu konieczności samodzielnego zakupu np. odzieży ochronnej czy narzędzi potrzebnych do realizacji zlecenia. Istnieje także obawa, że dojdzie do wyparcia z rynku pracy grupy osób młodych. Rozwiązanie oparte o minimalną stawkę godzinową koresponduje jednocześnie ze zmianą, która likwiduje opcję zróżnicowanego wynagrodzenia ze względu na podjęcie pierwszej pracy. Wszystko to może doprowadzić do tego, że pracodawcy będą niechętnie zatrudniali osoby młode i bez doświadczenia, co dodatkowo stwarza zagrożenie powiększenia szarej strefy. Należy jednocześnie przypomnieć, że już z dniem 1 stycznia 2016 r. na pracodawców został nałożony dodatkowy obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne do wysokości wynagrodzenia minimalnego od każdej umowy-zlecenia. Niezadowolenie pracodawców dodatkowo zwiększa ustalona na poziomie od jednego do 30 tys. złotych grzywna za zatrudnienie pracownika oparte o stawkę mniejsza niż minimalna. Nowa konstrukcja determinuje też niepotrzebną biurokrację. Na pracodawcę nakłada się nowy obowiązek w postaci ewidencjonowania czasu pracy, a na zleceniobiorcę każdorazowego potwierdzenia tej informacji. Kontrola będzie natomiast leżała po stronie Państwowej Inspekcji Pracy, co w kontekście umów cywilnoprawnych może sugerować zbyt dużą ingerencję państwa w swobodę działalności gospodarczej.
Choć nowelizacja ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, w przedstawionym zakresie, wydaje się mieć liczne niedociągnięcia, to należy wziąć pod uwagę, że jest to pierwsza taka zaproponowana zmiana. Stąd najlepszym sposobem na weryfikację stworzonego rozwiązania będzie praktyka nowych przepisów, na którą musimy poczekać do początku 2017 r.
