W praktyce organów podatek od nieruchomości jest ustalany w związku z posiadaniem przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną budynków, budowli bądź gruntów. Jeżeli w/w nieruchomości związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej, to organ podatkowy ma obowiązek ustalić wymiar podatku.
No właśnie…i tu pojawia się wątpliwość, związana z wykładnią, co rozumiemy przez związek nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jak wyjaśnia się w orzecznictwie, nieruchomość staje się elementem przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub można ją uznać za związaną z tym przedsiębiorstwem wówczas, jeżeli w jakikolwiek sposób jest wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej lub – biorąc pod uwagę cechy faktyczne tej nieruchomości i rodzaj prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej – może być wykorzystana wprost na ten cel (por. wyrok NSA z dnia 18 lipca 2012, II FSK 32/11, prawomocny wyrok WSA w Opolu z dnia 28 listopada 2014 r., sygn. I SA/Op 576/14, źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych).
A jak w praktyce ustalić czy mamy do czynienia z gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości? Przesłankami do stwierdzenia tej okoliczności jest faktyczne wykorzystywanie nieruchomości do prowadzenia działalności, ujęcie jej w ewidencji środków trwałych przedsiębiorcy, czy też zaliczenie wydatków związanych z nieruchomością w kosztach podatkowych. To kilka z podstawowych czynników pozwalających rozpoznać status nieruchomości dla celów podatkowych.
Nie może jednak zostać uznana za związana z działalnością gospodarczą nieruchomość przeznaczona na realizację niegospodarczych osobistych celów życiowych podatnika. Jak wyjaśnia się bowiem w orzecznictwie, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą występują w obrocie w dwojakim charakterze, raz jako osoba można powiedzieć prywatna (a więc w zakresie swojego majątku osobistego), raz jako przedsiębiorca. Wiąże to się z tym, że posiadająca status przedsiębiorcy osoba fizyczna dysponuje (znajduje się w posiadaniu) majątku, który z jednej strony wiąże się z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, z drugiej - majątkiem służącym realizacji pozamieszkaniowych potrzeb osobistych podatnika, a często również i jego rodziny. Występowanie przez osobę fizyczną w obrocie w tej dwojakiej roli uzasadnia rozróżnienie jej sytuacji prawnopodatkowej na tle ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w zakresie podatku od nieruchomości. Z całą pewnością intencją ustawodawcy nie było w takim przypadku opodatkowanie najwyższą stawką jakichkolwiek jej nieruchomości (por. cytowane jak wyżej orzeczenia).
Z uwagi na powyższe przesłanki, w toku postępowania organy podatkowe powinny prowadzić postepowanie podatkowe w taki sposób, aby szczegółowo wyjaśnić czy istnieje więź pomiędzy opodatkowaną nieruchomością, a działalnością gospodarczą prowadzoną przez przedsiębiorcę. W razie wątpliwości, organ podatkowy powinien rozstrzygnąć w takiej sytuacji na korzyść podatnika, bo jak wskazuje Trybunał Konstytucyjny niejasnych regulacji podatkowych nie wolno interpretować na niekorzyść podatników, a w konsekwencji jeśli takie regulacje okazują się ostatecznie wieloznaczne, to zgodnie z zasadą in dubio pro tributario należy opowiedzieć się za rozwiązaniem uwzględniającym interes podmiotu obowiązanego do świadczeń podatkowych. Tym bardziej za niedopuszczalne uznać trzeba analogiczne stosowanie nieprecyzyjnych przepisów podatkowych czy też rozszerzające stosowanie jednoznacznych przepisów podatkowych, gdyby miało to na celu zwiększenie obowiązków podatkowych (tak Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2013 r. sygn. akt SK 18/09, str. 54 tekstu uzasadnienia, źródło: Internetowy System Aktów Prawnych).
