Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule dzisiejszego bloga wydaje się banalnie prosta. Reguluje to przecież art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego. Czy aby jednak na pewno wystarczy proste stwierdzenie, że każde urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne jest częścią przedsiębiorstwa? Czy wystarczy ustalenie tego faktu, żeby wykluczyć tą oczywistą oczywistość?
Jak pokazuje życie i orzecznictwo rzeczywistość lubi się komplikować (a w zasadzie prowadzić do nieoczywistych stwierdzeń). Nie każde przyłączenie urządzenia przesyłowego do sieci przedsiębiorstwa wywołuje skutek wskazany w powoływanym jak wyżej przepisie.
Należy bowiem mieć na uwadze, iż wejście w skład przedsiębiorstwa, które zarazem przesądza o charakterze rzeczy jako samodzielnej ruchomości musi być rozpatrywane z punktu widzenia trwałego i fizycznego połączenia urządzenia z siecią przedsiębiorcy. Należy przez to rozumieć faktyczną czynność zawartą w celu trwałym, nie zaś dla przemijającego skutku. Powyższy pogląd sądu w pełni jest zbieżny z linią orzeczniczą Sądu Apelacyjnego w Łodzi, którą odzwierciedla wyrok z dnia 22 października 2014 roku w sprawie o sygn. akt I ACa 582/14. Podobny wniosek wysunął również Sąd Apelacyjny w Poznaniu wskazując w uzasadnieniu do wyroku z dnia 14 lipca 2010 roku w sprawie o sygn. akt I ACa 397/09, iż art. 49 Kodeksu cywilnego stanowi odstępstwo od reguły wynikającej z art. 48 Kc oraz od zasady superficio solo cedit określonej w art. 191 Kc. Jednakże o charakterze prawnym tego rodzaju urządzeń przesądza istniejący stan faktyczny sprawy, a nie sama okoliczność ich połączenia z siecią przedsiębiorstwa dostarczającego ciepło. Na użytek konkretnej sprawy art. 49 Kodeksu cywilnego nie stanowi samoistnej podstawy prawnej przejścia urządzeń na własność przedsiębiorstwa przez ich połączenie z siecią należącą do tego przedsiębiorstwa. Z kolei wejście w skład przedsiębiorstwa powinno być rozpatrywane w charakterze trwałego, fizycznego połączenia urządzenia z siecią przedsiębiorcy. Charakter trwały oznacza występowanie po stronie posiadacza animus rem sibi habendi oznaczający zamiar władania rzeczą tylko dla siebie (por. wyrok Sądu Rejonowego w Pleszewie I Wydział Cywilny z dnia 18 marca 2015 r., sygn. I C 41/15, żródło: Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych).
Jak widać na podanym jak wyżej przykładzie, każdy przypadek należy traktować indywidualnie, a nawet jasny przepis może w drodze wykładni bądź zastosowania do konkretnego stanu faktycznego doprowadzić do zaskakujących wniosków.
