System licencyjny PZPN opisany w podręczniku licencyjnym PZPN, jest swego rodzaju “Biblią” dla włodarzy klubów poszczególnych szczebli ligowych. Jakie są cele oraz treść skodyfikowanych i dość szeroko rozbudowanych wymagań licencyjnych dla klubów Ekstraklasy na sezon 2022/2023?
Za przygotowywanie Podręcznika Licencyjnego oraz jego rozwój i wdrażanie, jest odpowiedzialny Dział Licencji, opisany w pkt. 3.2.2 Podręcznika.
Do uzyskania są dwie odrębne licencje - licencja do uczestnictwa w Rozgrywkach Ligowych PZPN (w tym przypadku Ekstraklasy) oraz licencja do uczestnictwa w Rozgrywkach Klubowych UEFA. Za przyznanie licencji odpowiada Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN, ewentualne odwołania od jej decyzji rozpatruje Komisja Odwoławcza ds. Licencji Klubowych PZPN.
Cele stosowania systemu licencyjnego są opisane w pkt. 1.1 Podręcznika, a wśród nich jest to m.in “dalsze propagowanie i stała poprawa standardów we wszelkich aspektach funkcjonowania piłki nożnej w Polsce oraz ciągłe uznawanie priorytetów w postaci szkolenia i opieki nad młodymi zawodnikami”, czy “adaptacja infrastruktury sportowej klubów w celu dostarczenia zawodnikom, widzom oraz przedstawicielom mediów dobrze dobranych, dobrze wyposażonych i bezpiecznych obiektów”.
Treść podręcznika licencyjnego ma charakter wielowątkowy, charakteryzuje skupieniem się na kompleksowej dbałości o wszelkie aspekty funkcjonowania klubu, począwszy od kwestii sportowych, a kończąc na finansowych. Przepisy licencyjne są aktualizowane co sezon, tak aby sprostać nowym standardom i wyzwaniom, które stawia chociażby konkurencyjny w całej Europie rynek ligowy. Lepsza infrastruktura i lepsze “opakowanie” produktu w postaci naszej ligowej rywalizacji na poziomie Ekstraklasy, skutkuje zwiększeniem jej atrakcyjności, co doskonale widać po stosunkowo wysokiej wycenie (jak na aktualny poziom sportowy tych rozgrywek) praw telewizyjnych, które de facto z każdym rokiem zwiększają swoją wartość, przez co nasze kluby mogą stale zwiększać lub choć w większym stopniu stabilizować swój budżet. Z kolei upadek, który dosięgnął kiedyś tak zasłużone marki jak Polonia Warszawa, czy Widzew Łódź jest z kolei wystarczającym dowodem na to, że równie istotne są mechanizmy kontroli finansowej, które zarazem zabezpieczą interesy całej ligi.
Nieco o efektach, które chce osiągnąć PZPN, mówi nam również podział kryteriów, które muszą spełnić kluby, aby uzyskać licencje (do uczestnictwa w Rozgrywkach Ligowych PZPN oraz do uczestnictwa w Rozgrywkach Klubowych UEFA):
- Kryteria sportowe
- Kryteria infrastrukturalne
- Kryteria dot. personelu i administracji
- Kryteria prawne
- Kryteria finansowe
Równolegle mamy do czynienia z podziałem na stopnie ważności kryteriów wedle pkt. 1.4 Podręcznika - “A”, “B” oraz “C”:
Kryterium A - są to kryteria bezwzględnie obowiązkowe, które muszą zostać spełnione przez klub wnioskujący o licencję. W przypadku niespełnienia któregokolwiek z kryteriów A, klub nie może uzyskać licencji, chyba że zostało wyraźnie stwierdzone, iż niespełnienie danego kryterium skutkuje jedynie nieprzyznaniem licencji uprawniającej do udziału w Rozgrywkach Ligowych UEFA. W tym wypadku klub może uzyskać licencję uprawniającą do udziału w rozgrywkach PZPN, ale będzie podlegać odpowiednim środkom kontroli (których to wątek rozwinę później).
Kryterium B - są to kryteria obowiązkowe, niespełnienie któregokolwiek z nich przez klub wnioskujący, skutkuje objęciem tego klubu środkami kontroli. Nie jest to równoznaczne z utratą możliwości otrzymania licencji przez dany klub, istnieje nadal możliwość uzyskania jej.
Kryterium C - Te kryteria mają charakter rekomendacyjny. Ich niespełnienie nie prowadzi do stosowania środków kontroli, bądź do odmowy przyznania licencji klubowi.
Przykładowe kryteria wymienione w Podręczniku Licencyjnym:
Kryteria infrastrukturalne:
- nr. I.08 kategorii “A”: minimalna pojemność stadionu (miejsca siedzące) musi wynosić 4.500 miejsc
- nr. I.34 kategorii “B”: wymóg wyraźnego i czytelnego oznakowania w strefie szatni
Kryteria dot. personelu i administracji:
- nr. P.08 kategorii “A”: wymóg wyznaczenia trenera I zespołu, posiadającego ważną licencję trenerską UEFA PRO
- nr. P.21 kategorii “C”: rekomendacja wyznaczenia konkretnej osoby, która będzie odpowiedzialna za sprzedaż biletów klubu, w szczególności obejmującą miejsca VIP oraz loże biznesowe
Kryteria sportowe:
- nr. S.03 kategorii “A” - Wymóg przeprowadzania badań medycznych wobec zawodników pierwszego zespołu oraz zespołów młodzieżowych
Środki kontroli:
Kontrolę licencyjną nad klubami opisaną w pkt. 5.4.1 Podręcznika sprawują Organy Licencyjne, tj. Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN oraz Komisja Odwoławcza ds. Licencji Klubowych PZPN. Wspomniane podmioty w wypadkach, o których wspominałem podczas opisywania charakterystyki ważności kryteriów, mogą stosować środki kontroli wobec klubu, który spełnia takie przesłanki.
Do środków kontroli należy:
- ostrzeżenie
- zakaz transferów do klubu
- ograniczenie możliwości uprawniania nowych zawodników
- ograniczenie łącznego wynagrodzenia jednego lub wszystkich zawodników
- obowiązek zapłaty określonej należności pieniężnej
- pozbawienie na kolejny sezon rozgrywkowy punktów w Rozgrywkach Klubowych PZPN (w wymiarze od 1 do 10 punktów)
Innym mechanizmem kontroli licencyjnej jest nadzór (opisany w pkt 5.3.1 ust. 16 Podręcznika), którym Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN może objąć dany klub. Sprawowanie nadzoru (np. finansowego lub infrastrukturalnego) wiąże się z kontrolą, którą Komisja może przeprowadzić wobec klubu objętego nadzorem, a której celem jest weryfikacja obowiązków, które zostały nałożone na dany klub przez Komisję ds. Licencji Klubowych PZPN.
Przesłanki, którymi kieruje się się Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN podczas procesu przyznawania licencji, są opisane w pkt. 3.2.3.1 Podręcznika - “Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN podejmuje decyzję, czy licencja powinna zostać przyznana, na podstawie dokumentów w wyznaczonym przez Licencjodawcę terminie oraz poprzez weryfikację, czy kryteria określone w Podręczniku Licencyjnym PZPN zostały spełnione. Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN w przypadkach określonych w Podręczniku Licencyjnym PZPN, może podjąć decyzję o nieprzyznaniu lub cofnięciu licencji poprzez weryfikację, czy kryteria określone w Podręczniku Licencyjnym PZPN, są w dalszym ciągu spełnione”
W ramach ciekawostki i podsumowania, warto wspomnieć, iż spośród wszystkich klubów Ekstraklasy, licencję (na sezon 2022/2023) do udziału w rozgrywkach PZPN oraz UEFA, w sposób bezwarunkowy uzyskały tylko: Cracovia, Jagiellonia Białystok, Lech Poznań, Piast Gliwice, Raków Częstochowa oraz Zagłębie Lubin. Pozostałe kluby spotkały się z objęciem ich nadzorem, nieprzyznaniem licencji do udziału w rozgrywkach UEFA, bądź zastosowaniem wobec nich środków kontroli.
źródła:
Podręcznik Licencyjny dla klubów Ekstraklasy - sezon 2022/2023 i następne
https://pzpn.pl/federacja/aktualnosci/2022-05-06/komunikat-komisji-ds-licencji-klubowych-pzpn
