Biura Informacji Gospodarczej, czyli bat na dłużników

W praktyce coraz częściej zgłaszają się do nas osoby, których dane widnieją na tzw. czarnych listach dłużników – głównie chodzi tu o Krajowy Rejestr Długów. Obecność na tego rodzaju „niechlubnej” liście powoduje, że kontrahenci tych osób podchodzą do nich ze zdecydowaną ostrożnością, co ogranicza im swobodę działania w obrocie gospodarczym.

Krajowy Rejestr Długów jest przykładem Biura Informacji Gospodarczej działającego na podstawie przepisów ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Akt ten szczegółowo określa warunki i zasady działania tych podmiotów. Należy mieć na uwadze, że prowadzenie powszechnie dostępnego rejestru dłużników na stanowić pośrednio czynnik odstraszający od niewywiązywania się ze swoich zobowiązań oraz pełni funkcję prewencyjną tj. pozwala kontrahentom zweryfikowania czy ma do czynienia z podmiotem rzetelnym, wypłacalnym i godnym zaufania. Jednak mając na względzie różnorodność przyczyn i okoliczności powstawania długów, czasem wpis do Krajowego Rejestru Długów może być krzywdzący dla danego dłużnika.

W związku z powyższym, przyjrzyjmy się zatem przesłankom pozwalającym KRD na usunięcie informacja gospodarczej z rejestru.

Zgodnie z art. 31 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych., Biuro usuwa informacje gospodarcze:

1. na wniosek wierzyciela, nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku - bez względu na powód złożenia wniosku;

2. przed zaprzestaniem wykonywania działalności gospodarczej przez biuro, informując o tym wierzycieli związanych z biurem umową;

3. przekazane przez wierzyciela, z którym wygasła albo została rozwiązana umowa - każdy wierzyciel, który che opublikować dane dłużnika w KRD zawiera specjalną umowę. Gdy ona przestaje obowiązywać, informacje zostają wykreślone;

4. przekazane przez wierzyciela, który po ich przekazaniu do biura został wykreślony z właściwego rejestru albo ewidencji lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej - jest to sytuacja gdy de facto wierzyciel przestaje istnieć;

5. dotyczące posłużenia się podrobionym lub cudzym dokumentem - po upływie 10 lat, licząc od końca roku, w którym biuro otrzymało te informacje - dotyczy to tylko wąskiej grupy informacji czyli tzw. informacji o oszustwie;

6. na podstawie uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania - chodzi tu o nieistnienie zobowiązania o charakterze pierwotnym, np wynikającym z nieważności czynności prawnej w wyniku której zobowiązanie powstało;

7. na podstawie uzasadnionej informacji o wygaśnięciu zobowiązania, jeżeli dane dotyczą dłużnika będącego konsumentem.

8. po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, nie później niż po upływie 10 lat od dnia ich przekazania przez wierzyciela.

Ponadto, w razie całkowitego uregulowania długu wierzyciel ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od powzięcia o tym informacji, wystąpić do biura, któremu przekazał dane o zobowiązaniu, z żądaniem ich usunięcia. W związku z powyższym wydaje się, że najlepszym sposobem na wykreślenie z KRD jest po prostu splata zadłużenia.

Należy również podkreślić, że ustawa nie nakłada na KRD obowiązku usunięcia informacji w przypadku powzięcia informacji o przedawnieniu roszczenia wierzyciela. Jest to spowodowane tym, że przedawnienie roszczenia nie skutkuje wygaśnięciem zobowiązania tylko sprawia, że staje się ono zobowiązaniem naturalnym (niezupełnym). Oznacza to, że dłużnik może uchylić się od jego zaspokojenia tj. w przypadku podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawnienia w procesie cywilnym wytoczonym przez wierzyciela powództwo będzie podlegać oddaleniu. Nie mniej jednak dług w dalszym ciągu istnieje, a dłużnik ma obowiązek jego uregulowania.

Podsumowując należy uznać, że procedura wykreślenia wpisu w KRD może okazać się bardzo trudna. Ustawa przewiduje katalog okoliczności, w którym dochodzi o wykreślenia informacji z rejestru i tak naprawdę dopiero w sytuacji ich ziszczenia się będzie ona usunięta. Co prawda przyjmuje się, że możliwe jest usuniecie informacji z rejestru w innych wypadkach niż wymienione w art. 31 ustawy, ale są to zdarzenia wyjątkowe - np. gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że informacje przekazane przez wierzyciela są nieprawdziwe lub nieaktualne. Ponadto, jak zostało wspomniane powyżej, nawet samo przedawnienie roszczenia wierzyciela nie przesądza o konieczności wykreślenia wpisu z KRD.