Do Mistrzostw Europy w piłce nożnej pozostało kilka dni. Jest to doskonały moment aby zwrócić uwagę czytelników na procedurę rozwiązywania sporów sportowych[1], mogących wystąpić podczas imprezy, opracowaną przy współdziałaniu UEFA oraz Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu w Lozannie (CAS).
Idea Wydziału ad hoc
Początki postępowania ad hoc datowane są na rok 1996, kiedy to w związku z Igrzyskami Olimpijskimi w Atlancie postanowiono wdrożyć rozwiązania mające na celu szybkie i sprawne rozstrzyganie sporów sportowych, które mogły wystąpić podczas imprezy. Powodem wprowadzenia takiego rozwiązania była chęć zagwarantowania ochrony interesów zawodników oraz rywalizujących na igrzyskach państw, przy jednoczesnej, jak najmniejszej ingerencji w samą rywalizację sportową. Dotychczasowe rozwiązania prawne przewidywały bowiem wyłącznie rozbudowaną i przeważnie długotrwałą procedurę dochodzenia swoich roszczeń w ramach struktur organizatora Igrzysk i CAS. Ponieważ Wydział ad hoc spotkał się z pozytywną oceną, od tamtej pory jest powoływany każdorazowo podczas kolejnych Igrzysk Olimpijskich.
W tym miejscu należy podkreślić, że procedura ad hoc nie jest zastrzeżona wyłącznie na potrzeby Igrzysk Olimpijskich. Jeżeli wewnętrzne przepisy międzynarodowej organizacji sportowej przewidują przekazanie jurysdykcji w określonych sprawach do CAS (klauzula arbitrażowa), nic nie stoi na przeszkodzie aby międzynarodowe imprezy sportowe organizowane przez taką federację także były wspierane przez Wydział ad hoc. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku UEFA i nadchodzących Mistrzostw Europy.
Arbitration Rules for the UEFA EURO 2020 FINAL ROUND
Komentowane w dzisiejszym wpisie Zasady Arbitrażowe zostały przyjęte przez CAS i zaakceptowane przez UEFA 10 lutego 2021 r. Podstawy dla ich stosowania wskazano w Artykule 1 dokumentu, który ma następujące brzmienie:
Article 1 - Application of the Present Rules and Jurisdiction of the Court of Arbitration for Sport (CAS)
The purpose of the present Rules is to provide, in the interest of the athletes and of sport, for the swift resolution by arbitration of any disputes covered by Article 4.01(b) of the Regulations of the UEFA European Football Championship 2018-20, in connection with Articles 61 and 62 of the UEFA Statutes, insofar as they arise during the final round of the UEFA European Football Championship 2020 ("EURO 2020 Final Round")and are related to the EURO 2020 Final Round.
W wyszczególnionych powyżej przepisach „Regulaminu Mistrzostw Europy 2018-2020”[2] oraz Statutu UEFA[3] znajdują się klauzule przekazujące jurysdykcję w określonych rodzajach spraw do CAS.
Art. 4.01. of Regulations of the UEFA European Football Championship 2018-2020
To be eligible to participate in the competition, associations must:
- confirm in writing that they themselves, as well as their players and officials, agree to recognise the jurisdiction of the Court of Arbitration for Sport (CAS) in Lausanne, Switzerland, as defined in the relevant provisions of the UEFA Statutes and agree that any proceedings before the CAS concerning admission to, participation in or exclusion from the competition will be held in an expedited manner in accordance with the CAS Code of Sports-related Arbitration and with the directions issued by the CAS, including for provisional or super-provisional measures, to the explicit exclusion of any state court;
Article 61 of UEFA Statutes
- The CAS shall have exclusive jurisdiction, to the exclusion of any ordinary court or any other court of arbitration, to deal with the following disputes in its capacity as an ordinary court of arbitration:
a) disputes between UEFA and associations, leagues, clubs, players or officials;
b) disputes of European dimension between associations, leagues, clubs, players or officials.
- The CAS shall only intervene in its capacity as an ordinary court of arbitration if the dispute does not fall within the competence of a UEFA organ.
Jak można zaobserwować, wyrażenie pisemnej zgody na przekazanie kompetencji CAS do rozstrzygania sporów mogących powstać podczas EURO jest warunkiem uczestnictwa danej, krajowej federacji piłkarskiej w mistrzostwach Dodatkowo art. 61 Statutu UEFA doprecyzowuje, że CAS uprawniony jest do rozstrzygania sporów pomiędzy UEFA, a m.in. krajowymi federacjami piłkarskimi, a także w sytuacjach gdy owe spory mają wymiar europejski.
Na uwagę zasługuje jeszcze art. 62 Statutu UEFA zawierający 7 norm procesowych, z którymi muszą być zgodne Zasady Arbitrażowe CAS. Należą do nich m.in. możliwość zaskarżenia do CAS każdej decyzji organu UEFA (ust. 1), przyznanie prawa skargi wyłącznie podmiotom zaangażowanym (ust. 2), 10-dniowy termin na wniesienie skargi (ust. 3), konieczność wyczerpania procedur wewnętrznych UEFA przed wniesieniem skargi (ust. 4).
Article 62 of UEFA Statutes
- Any decision taken by a UEFA organ may be disputed exclusively before the CAS in its capacity as an appeals arbitration body, to the exclusion of any ordinary court or any other court of arbitration.
- Only parties directly affected by a decision may appeal to the CAS.
- The time limit for appeal to the CAS shall be ten days from the receipt of the decision in question.
- An appeal before the CAS may only be brought after UEFA’s internal procedures and remedies have been exhausted.
- An appeal shall not have any suspensory effect as a stay of execution of a disciplinary sanction, subject to the power of the CAS to order that any disciplinary sanction be stayed pending the arbitration.
- The CAS shall not take into account facts or evidence which the appellant could have submitted to an internal UEFA bodyby acting with the diligence required under the circumstances, but failed or chose not to do so.
- Appeals to the CAS against UEFA doping-related decisions may be subject to specific rules adopted by the Executive Committee in line with the World Anti-Doping Code.
W konsekwencji obowiązywania powyższych przepisów, Zasady Arbitrażowe przyjęte przez CAS na EURO 2020 są jedenastostronicowym dokumentem, składającym się z 24 artykułów. Ponieważ czytelnicy mogą bez problemu zapoznać się z treścią Zasad we własnym zakresie (odnośnik nr 1) chciałbym przedstawić jedynie niektóre spośród wdrożonych w nich rozwiązań.
Z uwagi na to, że zbliżające się Mistrzostwa Europy nie będą odbywać się w jednym kraju jak dotychczas, a różnych w miastach europejskich, postanowiono, że Wydział ad hoc będzie rezydował w siedzibie CAS w Lozannie (art. 5 i 7 Zasad Arbitrażowych). W przypadku jednego organizatora standardowym rozwiązaniem jest ustanowienie tymczasowej siedziby Wydziału ad hoc na terenie państwa – gospodarza imprezy.
W ramach postępowania ad hoc przewidziano możliwość reprezentowania stron, przy czym nie ograniczono tej reprezentacji wyłącznie do prawników (art. 8 Zasad Arbitrażowych). Należałoby zatem przyjąć, że pełnomocnikiem w trakcie takiej procedury mogłyby być także inne osoby.
Szybkość postępowania będąca kluczową cechą procedury ad hoc przejawia się w takich elementach jak doręczanie wszystkich pism procesowych drogą e-mail, a w przypadku konieczności dokonania powiadomień lub przekazania informacji „technicznych” również telefonicznie (art. 9 Zasad Arbitrażowych). Ponadto art. 19 Zasad Arbitrażowych przewiduje obowiązek zakończenia postępowania poprzez wydanie przez skład orzekający decyzji w terminie 48 godzin od chwili złożenia pisma inicjującego (skargi, apelacji itd.). Przedłużyć ten termin może wyłącznie ustanowiony Prezes Wydziału ad hoc w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
Szybkie rozstrzyganie sporów nie stoi w sprzeczności z kompleksowym zapewnieniem prawa do obrony. Jest ono gwarantowane poprzez udział pełnomocnika, na co wskazano powyżej, a także możliwość przedstawienia wszystkich swoich argumentów podczas przesłuchania / posiedzenia, w trakcie którego można żądać przeprowadzenia dowodów np. z zeznań świadków. Co więcej do składu orzekającego mogą wchodzić wyłącznie arbitrzy wymienieni w specjalnej liście przygotowanej na podstawie art. 3 Zasad Arbitrażowych, dysponujący odpowiednimi kwalifikacjami i znajomością charakterystyki sporów występujących w danej dyscyplinie (art. 13 i 14 Zasad Arbitrażowych). Lista Arbitrów „dedykowanych” piłce nożnej, spośród których dokonuje się wyboru do Wydziału ad hoc dostępna jest na stronie internetowej CAS.
Decyzje podejmowane zwykłą większością głosów przez skład orzekający liczący trzech arbitrów mają rygor natychmiastowej wykonalności i są co do zasady ostateczne. W szczególnych sytuacjach, na podstawie prawa szwajcarskiego, decyzja taka może zostać zaskarżona do Szwajcarskiego Trybunału Federalnego (art. 22 Zasad Arbitrażowych).
***
Funkcjonowanie Wydziału ad hoc podczas międzynarodowych imprez sportowych na chwilę obecną zdaje się być w pełni uzasadnione. Zagwarantowanie prawa do sprawnego i bezstronnego rozstrzygnięcia sporu w trakcie stosunkowo krótkiej – jednomiesięcznej w przypadku EURO - imprezy jest istotne z punktu widzenia atrakcyjności całego widowiska. Życzę jednak sobie i Państwu, aby Wydział ad hoc nie miał zbyt wiele pracy, a największe emocje i kluczowe rozstrzygnięcia miały miejsce na boisku, w ramach sportowej rywalizacji.
[1] Court of Arbitration for Sport - Arbitration Rules for the UEFA EURO 2020 FINAL ROUND, dostępne na stronie: https://www.tas-cas.org/en/arbitration/ad-hoc-division.html; dostęp 02.06.2021 r.
[2] https://documents.uefa.com/v/u/WVKcnryVkASzztwJjPBcIw; dostęp 02.06.2021 r.
[3] https://documents.uefa.com/v/u/_CJ2HRiZAu~Wo6ytlRy1~g; dostęp 02.06.2021 r.
