Instytucja zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia nie jest na dzień dzisiejszy wprost uregulowana w przepisach kodeksu pracy, niemniej jednak znajduje ona oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, a także poglądach doktryny i jest w związku z tym stosowana w praktyce dość powszechnie.
Ewentualne wątpliwości co do samej dopuszczalności zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy zostaną rozwiane najpóźniej wraz z nowelizacja kodeksu pracy, która wejdzie w życie z dniem 22 lutego 2016 r. i wprowadzi m.in. nowy art. 362 k.p., zgodnie z którym:
„W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.”
Przedmiotową zmianę można traktować z jednej strony jako swego rodzaju usankcjonowanie dotychczasowego dorobku orzecznictwa i doktryny, które – jak wspomniałem – opowiadały się za dopuszczalnością zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Z drugiej natomiast strony wspomniany przepis wprowadza istotne novum.
Do tej pory bowiem w odpowiedzi na pytanie, czy zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy jest dopuszczalne jednostronnie przez pracodawcę, czy też wymaga zgody pracownika, w zasadzie stosunkowo jednolicie przyjmowano drugą wersję (czyli że zgoda jest wymagana). Nie da się bowiem ukryć, że wykonywanie (świadczenie pracy) jest nie tylko obowiązkiem pracownika, ale także jego prawem, którego pracodawca nie powinien go móc jednostronnie pozbawiać. Ma to znacznie zwłaszcza w przypadku dłuższych (kilkumiesięcznych) okresach wypowiedzenia – zwolnienie pracownika w takiej sytuacji z obowiązku świadczenia pracy (choć na pozór wydaje się atrakcyjne bowiem mimo niewykonywania pracy pracownik wciąż otrzymuje wynagrodzenie) może powodować po jego stronie ujemne skutki (np. utratę praktyki wykonywania zawody, poczucie nieprzydatności itp.). Z tych m.in. względów dotychczas przyjmowano właśnie dwustronny charakter zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy i w efekcie zawierano w tym zakresie odpowiednie porozumienia (o ile pracownik się oczywiście zgadzał).
Mając na uwadze treść nowego art. 362 k.p. należy wyjść z założenia, że powyższa „dwustronność” zostanie od 22 lutego 2016 r. wyłączona. Z przywołanego przepisu jasno wynika, że to „pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy”. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy stanie się zatem uprawnieniem pracodawcy, z którego będzie miał prawo korzystać w sposób jednostronny. Konieczność zawierania porozumień w tym zakresie powinna zatem odpaść.
Mimo, że nowy art. 362 k.p. wydaje się być jasny, to należy jeszcze odczekać stanowiska judykatury i poglądów doktryny dotyczących nowej regulacji, które mogą mieć wpływ na jej stosowanie w praktyce, o czym będziemy starali się informować w kolejnych wpisach.
Zapraszamy do lektury!
