Dzisiejszym wpisem chciałbym poruszyć zagadnienie, z którymi stosunkowo często jesteśmy konfrontowani przez naszych klientów w praktyce, a mianowicie kwestię wysokości odszkodowań zasądzanych przez sądy polskie oraz amerykańskie, pomiędzy którymi zachodzą – jak powszechnie wiadomo – bardzo duże rozbieżności.
Powyższe pytania są jak najbardziej uzasadnione albowiem w mediach niejednokrotnie można spotkać się informacjami płynącymi ze Stanów Zjednoczonych o kolejnych rekordowych wyrokach w zakresie wysokości odszkodowania np. za choroby spowodowane paleniem papierosów, za poparzenie się kawą czy innym gorącym napojem w lokalu gastronomicznym itp.
Wyjaśniając przyczynę powyższego stanu rzeczy nie można w pierwszej kolejności pomijać, że zachodzą istotne różnice w zamożności społeczeństwa polskiego i amerykańskiego, co nie pozostaje bez na wysokość odszkodowania zasądzanego przez sąd. Każdy sąd orzeka bowiem zawsze w określonej rzeczywistości społeczno-ekonomicznej, którą musi uwzględnić w wydawanym przez siebie orzeczeniu.
Różnica w stanie zamożności nie jest jednak ani jedyną, ani główną przyczyną rozbieżności w zasądzanych odszkodowaniach. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na pojęcie szkody w polskim i amerykańskim porządku prawnym oraz na funkcje jakie ma pełnić obowiązek naprawienia szkody (czyli odszkodowanie).
W naszym systemie przez szkodę rozumie się różnicę w stanie majątkowym przed zdarzeniem powodującym szkodę oraz po nim (szkoda rzeczywista) jak również to, czego poszkodowany nie osiągnął w wyniku zdarzenia powodującego szkodę (utracone korzyści).
Ponadto istotne jest, że odszkodowanie ma służyć naprawieniu szkody, czyli „wyrównaniu” stanu majątkowego sprzed zdarzenia wywołującego szkodę ze stanem po tym zdarzeniu.
Przechodząc tymczasem do przepisów amerykańskich należy stwierdzić, że odszkodowanie w USA pełni dużo szerszą rolę niż u nas. Tam bowiem odszkodowanie ma nie tylko „wyrównać” szkodę, ale także pełni funkcję prewencyjną, wychowawczą a nierzadko stanowić ma wręcz swego rodzaju karę dla osoby powodującej jej powstanie.
Aby zatem odszkodowanie zakładane przez amerykański system prawny cele mogło wypełniać, konieczne jest, aby jego wysokość odstraszała kolejne podmioty, które mogłyby potencjalnie ponownie wywołać powstanie szkody. Mając to na uwadze nie powinno dziwić, że wysokość odszkodowań w USA znacznie odbiega od odszkodowań zasądzanych w naszym kraju w analogicznych sprawach do tych, które rozstrzygają sądy amerykańskie.
