Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, mimo swoich zalet, związane jest również z wysokim ryzykiem. Chodzi tu przede wszystkim o nieograniczoną odpowiedzialność przedsiębiorców, która obejmuje również ich majątek prywatny. W obecnych, niestabilnych gospodarczo czasach przezorni przedsiębiorcy powinni zatem rozważyć zmianę formy organizacyjno-prawnej swojego przedsiębiorstwa.
Jednym z możliwych rozwiązań jest przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową. Dla przypomnienia chciałbym wskazać, że jest to spółka osobową, w której ustawa przewiduje występowanie dwóch rodzajów wspólników - komandytariusza i komplementariusza. Pierwszy z wyżej wskazanych nie posiada uprawnień do prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania „na zewnątrz”. Co więcej, nie ponosi on odpowiedzialność bezwzględnej, ponieważ jest ona ograniczona do oznaczonej w umowie sumy komandytowej, która to może być określona dowolnie. Natomiast zupełnie inaczej kształtuje się sytuacja prawna komplementariusza. Jest on bowiem upoważniony do prowadzenia spraw spółki, oraz jej reprezentacji, odpowiadając przy tym za zobowiązania całym swoim majątkiem.
Możliwość przekształcenia spółki cywilnej w spółkę komandytową została przewidziana w przepisie art. 551 KSH, który stanowi, że:
§ 1. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).
§ 2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 4-6(…).
§ 3. Do przekształcenia, o którym mowa w § 2 zdanie pierwsze, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową, z tym że do skutków przekształcenia stosuje się art. 26 § 5.
Warto wskazać, że opisywana powyżej sytuacja jest szczególnym rodzajem przekształcenia. Jest to spowodowane głównie tym, że spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą sama w sobie, ponieważ jest to w zasadzie stosunek obligacyjny, umowa pomiędzy przedsiębiorcami. Na mocy tej umowy stają się oni wspólnikami spółki cywilnej i prowadzą wspólnie działalność gospodarczą. Jako, że majątek spółki cywilnej objęty jest współwłasnością łączną, wspólnicy nie wnoszą osobno wkładów na udziały w nowo powstałej spółce osobowej. Brak jest zatem klasycznej procedury aportowej, gdyż wspólnikom zalicza się poczet udziałów ich udział w dotychczasowym majątku spółki cywilnej.
Co bardzo ważne, przekształcenia spółki cywilnej w spółkę komandytowa można przeprowadzić według tzw. procedury uproszczonej. Jeżeli wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, możliwe jest przeprowadzenie przekształcenia uproszczonego bez konieczności sporządzania planu przekształcenia, badania go przez biegłego rewidenta oraz zawiadamiania wspólników o planowanym przekształceniu. Jest to niewątpliwe ułatwienie formalne oraz oszczędność czasu.
Często spotykanym rozwiązaniem jest również dokonanie przekształcenia spółki cywilnej w spółkę komandytową, której komplementariuszem jest spółka z o.o. W takim wypadku najpierw konieczne jest powołanie spółki z o.o. a następnie przeprowadzenia kolejnych etapów przekształcenia. Taka forma jest szczególnie korzystna, z uwagi na zopytmalizowanie sytuacji podatkowej przedsiębiorstwa oraz ograniczenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki komandytowej.
